Hiểu đúng về thuốc lá điện tử

Thứ tư - 14/12/2022 07:26

Thuốc lá điện tử là một cụm từ chung chỉ các thiết bị điện tử khác nhau dùng năng lượng từ pin để đốt nóng chất lỏng thành dạng hơi để người dùng hít vào. Chất lỏng này thường có hương liệu và các chất phụ gia khác.
Đã có một đợt bùng phát bệnh hô hấp nghiêm trọng được gọi là tổn thương phổi cấp tính liên quan đến thuốc lá điện tử (e-cigarette or vaping associated acute lung injury - EVALI) ở hơn 2.500 bệnh nhân phải nhập viện và hơn 60 trường hợp tử vong theo thống kê của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ ( CDC Hoa Kỳ ) Một nghiên cứu gần đây của CDC cho thấy 99% thuốc lá điện tử được bán tại các địa điểm được đánh giá ở Hoa Kỳ có chứa nicotine, một số nhãn thuốc lá điện tử không tiết lộ rằng chúng có chứa nicotine và một số thuốc lá điện tử được tiếp thị là có chứa 0% nicotine đã được phát hiện có chứa nicotine. Theo liên minh kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) đa phần thuốc lá điện tử có chứa Nicotin - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, ngộ độc và ung thư. Theo một điều tra về tình hình sử dụng thuốc lá tại 34 tỉnh thành nước ta năm 2020, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử tăng 18 lần so với năm 2015. Thuốc lá điện tử đặc biệt thu hút thanh thiếu niên, vì nhiều người cho rằng nó không chứa nicotine, không hoặc rất ít gây hại đến sức khỏe so với thuốc lá đầu lọc.

Ảnh minh họa

Cấu tạo của thuốc lá điện tử

Thông thường, thuốc lá điện tử có cấu tạo gồm 5 bộ phận cơ bản sau:

- Ống chứa một số hoạt chất được sử dụng hòa chung với tinh dầu.

- Máy phun có công dụng làm nóng và kích thích quá trình bay hơi của dung dịch để trộn lẫn các chất.

- Tinh dầu chứa hàm lượng Nicotine, chất tạo mùi và một số chất hóa học khác.

- Pin của thuốc lá điện tử được chế tạo dưới nhiều dạng khác nhau, phổ biến nhất là pin ở dạng Lithium-ion.

- Bộ cảm ứng có công dụng tạo và truyền nên những cảm ứng cần thiết để kích hoạt máy khi sử dụng.

Ảnh: cấu tạo của thuốc lá điện tử

Các thành phần gây hại trong thuốc lá điện tử
- Hàm lượng Nicotin vượt quá mức cho phép, đặc biệt là ở các loại thuốc lá điện tử nhập lậu, kém chất lượng.
- Tinh dầu thuốc lá điện tử thường được sản xuất bởi các loại hạt siêu mịn, từ đó làm gia tăng nguy cơ thấm sâu vào phổi gây ra nguy cơ tiềm tàng cho các bệnh lý ở phổi
- Thành phần tạo mùi, hương liệu khó kiểm soát, có thể gây nên các bệnh nghiêm trọng liên quan đến phổi, đặc biệt là Diacetyl.
- Nghiên cứu còn phát hiện ra một số nhóm chất hữu cơ dễ dàng bay hơi và các chất hóa học độc hại khác.
- Ngoài ra, trong thuốc lá điện tử còn chứa một số lượng lớn kim loại nặng như: Niken, thiếc, chì,... sẽ rất nguy hiểm cho cơ thể nếu hàm lượng các chất này cao trong máu.
Các chiêu trò gây thông tin nhầm lẫn
Mặc dù các nước trên thế giới đang siết chặt việc hút thuốc lá truyền thống, nhưng vẫn chưa quy định kiểm soát thuốc lá điện tử (thuốc lá mới). Để thu hút thêm nhiều đối tượng sử dụng, nhiều nhà sản xuất đã không ngần ngại quảng cáo không đúng với thông tin của sản phẩm .
- Thuốc lá điện tử vô hại hoặc rất ít hại hơn so với thuốc lá truyền thống.
- Nhiều loại hương vị hấp dẫn như hương vị trái cây, vị kẹo thu hút giới trẻ hơn so với mùi “ khói” của thuốc lá truyền thống
- Thiết kế sản phẩm ấn tượng để tạo trào lưu và phong cách hướng đến giới trẻ.
- Sử dụng mạng xã hội để giới thiệu rộng khắp và tài trợ cho người nổi tiếng có ảnh hưởng trên mạng xã hội.
- Tài trợ cho các lễ hội, sự kiện thể thao, âm nhạc qua đó quảng cáo sản phẩm đến rộng khắp giới trẻ tạo một trào lưu “ văn hoá mới “ trong việc hút thuốc.
Một số ảnh hưởng của thuốc lá điện tử đến sức khỏe:
- Não bộ
Nicotin giải phóng những hoá chất “sung sướng” trong não, kích hoạt trung tâm khen thưởng, gây ra những biến đổi hoá học kéo dài và nguy hiểm nhất là gây nghiện. Ngoài ra, người dùng còn có thể bị đau đầu, chóng mặt hoặc run, kém tập trung, giảm trí nhớ,...
- Phổi
Tổn thương phổi do thuốc lá điện tử được gây ra bởi Nicotin - làm cho người hút cảm giác thở khó khăn hơn, thở gấp với hơi thở nông, tăng nguy cơ mắc bệnh phổi và ung thư phổi. Bên cạnh đó, diacetyl-một chất tạo hương được tìm thấy trong một số sản phẩm thuốc lá điện tử có liên quan đến một số bệnh phổi nghiêm trọng.
- Tim mạch
Gây tăng nhịp tim và huyết áp, khiến tim phải làm việc năng suất nhiều hơn để đưa đủ máu và ôxi đến các tế bào,về lâu dài sẽ khiến tăng nguy cơ bị suy tim, thiếu máu cơ tim và đột quỵ.
- Hệ miễn dịch
Một nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc lá điện tử “vô hiệu hoá” hàng trăm gen miễn dịch chính, làm suy yếu hệ miễn dịch, tạo cơ hội cho các bệnh truyền nhiễm dễ dàng xâm nhập và phát triển.
- Phụ nữ mang thai: Nhiều phụ nữ dù không trực tiếp sử dụng thuốc lá điện tử, tuy nhiên việc gián tiếp ngửi hoặc tiếp xúc qua da đã gây nên những tác hại đến quá trình phát triển của thai nhi, thậm chí là dị dạng.
- Rối loạn hành vi
Hút thuốc lá điện tử gia tăng các rối loạn hành vi như rối loạn tăng động - giảm chú ý; nghiện cờ bạc; các hành vi bốc đồng và xung động; các hành vi phạm pháp.
- Những rối loạn cảm xúc phổ biến ở người sử dụng thuốc lá điện tử bao gồm: trầm cảm, rối loạn lo âu, rối loạn stress. Các nhà khoa học đã chứng minh việc sử dụng thuốc lá điện tử có liên quan đến giảm lòng tự trọng, làm gia tăng các triệu chứng lo âu và làm giảm khả năng thích nghi với stress. Những cảm xúc tiêu cực, ý nghĩ tự sát cũng đã được báo cáo trên những người sử dụng thuốc lá điện tử.
- Đối với lứa tuổi học sinh: bên cạnh những tác hại kể trên thì việc sử dụng thuốc lá điện tử còn kéo theo nhiều tác hại khác. Việc hút thuốc lá điện tử tác động trực tiếp và dài hạn đến khu vực não bộ, đặc biệt là khu vực vỏ não trước trán - khu vực phát triển mạnh ở thời kỳ học sinh trung học cơ sở và trung học phổ thông. Các vùng não này xử lý quá trình nhận thức và cảm xúc, động lực, khả năng lập kế hoạch, sự tập trung chú ý. Chính vì vậy, các em thường có biểu hiện giảm chú ý và tập trung, khả năng đưa ra quyết định kém, thay đổi tính cách và có nhiều hành động thất thường, suy giảm nghiêm trọng khả năng học tập.

Ảnh minh họa: tác hại của thuốc lá điện tử

Một số thương tích không mong muốn do thuốc lá điện tử
Bên cạnh những tác hại từ bảng thành phần, thuốc lá điện tử còn có thể gây nên một số thương tích không mong muốn sau:
- Trong một số trường hợp, pin thuốc lá điện tử được sản xuất kém chất lượng đã dẫn đến cháy nổ, gây thương tích đáng tiếc. Phần lớn những vụ nổ trên thực tế đều được diễn ra khi đang tiến hành sạc pin.
- Phơi nhiễm chất Nicotin trong thuốc lá là một trong những tác hại gây thương tích lớn. Trên thực tế đã ghi nhận không ít trường hợp bị ngộ độc do việc nuốt phải tinh dầu thuốc lá hoặc các tác hại khác trên da do tiếp xúc trực tiếp.
Nếu bạn chưa bao giờ hút thuốc hoặc dùng các sản phẩm tương tự hay thuốc lá điện tử, đừng thử dù chỉ một lần. Thuốc lá điện tử không an toàn cho thanh thiếu niên, thanh niên, phụ nữ có thai hoặc người lớn hiện không sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá. Các nhà khoa học vẫn có nhiều vấn đề để nghiên cứu về việc liệu thuốc lá điện tử có hiệu quả trong hỗ trợ cai thuốc hay không.

Tác giả bài viết: BS Phan Đăng Khoa

Nguồn tin: CDC Hoa Kỳ; hoihohapvietnam.org; vnexpress

Những tin mới hơn